Η μελέτη αυτή δε θα μπορούσε να είναι ολοκληρωμένη χωρίς να αναφερθούμε στα επιχειρήματα υπερ της θανατικής ποινής, και φυσικά στα κατά, τα οποία θα ακολουθήσουν αργότερα.
Η αλήθεια είναι ότι τα επιχειρήματα των δύο αυτών πλευρών αλληλοεπικαλύπτονται. Ακόμα, πολλά από αυτά δε στηρίζονται στη λογική αλλά σε συναισθηματισμούς και ηθικές απόψεις. Είναι λοιπόν δύσκολο να πει κανείς ότι μπορούμε να διαμορφώσουμε ολοκληρωμένη και σωστή άποψη απλά και μόνο διαβάζοντας τα επιχειρήματα των δύο πλευρών. Στην πραγματικότητα, εξαρτάται από την αντίληψη και τα πιστεύω του καθενός το αν θα τεθεί υπερ ή κατά της θανατικής ποινής. Φυσικά πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και το κοινωνικό πλαίσιο. Πιο δύσκολα θα τεθεί υπερ της θανατικής ποινής ένας Έλληνας από έναν Αμερικάνο, επειδή αυτό το φαινόμενο δεν υπάρχει πλέον στη χώρα μας. Παρ' όλα αυτά, η αναφορά στα επιχειρήματα πρέπει να γίνει. Ελπίζω ότι θα μπορέσω να παρουσιάσω επαρκώς και τις δύο πλευρές με όση περισσότερη αντικειμενικότητα μπορώ.
Ξεκινάμε λοιπόν...
*Το πρώτο και πιο ισχυρό ίσως επιχείρημα υπερ της θανατικής ποινής είναι η ισάξια ανταπόδοση.
Αν κάποιος δολοφονήσει ένα ή περισσότερα άτομα, ή τελέσει κάποια πράξη η οποία πλήττει σοβαρά μια ανθρώπινη ζωή (γιατί μην ξεχνάμε ότι η θανατική ποινή δεν αφορά μόνο δολοφονίες, αλλά και υποθέσεις ναρκωτικών ή βιασμούς), τότε η μόνη ποινή που μπορεί να επιβληθεί στον εγκληματία είναι η θανατική ποινή. Πώς μπορείς να τιμωρήσεις κάποιον για ένα τόσο σοβαρό έγκλημα; Πρόκειται για το δίκαιο "οφθαλμός αντί οφθαλμού".
Στην ουσία, η κοινωνία υιοθετεί ένα μέτρο, το πιο απλό θα λέγαμε, για να χειριστεί μια τέτοια περίπτωση.
*Ένα δεύτερο επιχείρημα είναι η πρόληψη.
Διάφοροι κοινωνιολόγοι/εγκληματολόγοι και λοιποί επιστήμονες αναφέρουν ότι η φυλάκιση και οι λοιπές ποινές που επιβάλλει το ποινικό σύστημα λειτουργούν αποθαρρυντικά για τους μελλοντικούς εγκληματίες. Με άλλα λόγια, αν δεν τιμωρούταν τόσο αυστηρά η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής, οι περισσότεροι άνθρωποι δε θα δίσταζαν να προχωρήσουν σε μια τέτοια πράξη. Συνεπώς, η θανατική ποινή λειτουργεί αποτρεπτικά.
*Ένα άλλο επιχείρημα σχετίζεται με την δικαίωση της οικογένειας του θύματος.
Αυτό το επιχείρημα είναι περισσότερο συναισθηματικό. Η οικογένεια του θύματος ζητάει, όπως είναι λογικό, την τιμωρία του εγκληματία. Εφόσον αφαίρεσε τη ζωή κάποιου συγγενή της, τότε πρέπει να τιμωρηθεί. Παράλληλα όμως, η οικογένεια αυτή είναι πολύ πιθανό να ζητάει εκδίκηση. Από το να πάρει λοιπόν το νόμο στα χέρια της, το κράτος επεμβαίνει και κάνει αυτό που θα ήθελε να κάνει και η ίδια.
Με άλλα λόγια, το κράτος αποτρέπει τους πολίτες από το να γίνουν και οι ίδιοι δολοφόνοι σε απάντηση μιας δολοφονίας που έπληξε άμεσα τους ίδιους.
*'Αρα μιλάμε και για μια αποτροπή εκδικητικών πράξεων από τη μεριά της οικογένειας.
Η αυτοδικία είναι συχνό φαινόμενο. Η θανατική ποινή αποτρέπει έναν αιματηρό κύκλο αντεκδίκησης.
*Σχετικό με το προηγούμενο επιχείρημα είναι το λεγόμενο "closure", η δυνατότητα που δίνεται δηλαδή στην οικογένεια του θύματος να προχωρήσει μπροστά.
Σίγουρα η θανάτωση του δολοφόνου δεν αρκεί για να ξεχάσει μια οικογένεια τι συνέβη. Ωστόσο είναι πιο εύκολο να σταματήσει να βασανίζεται και να γυρίσει ξανά στους ρυθμούς που είχε. Ακόμα, δε θα βασανίζεται ξέροντας ότι ο δολοφόνος είναι ζωντανός εκεί έξω, έστω και φυλακισμένος.
*Σήμερα οι τεχνικές εξιχνίασης ενός εγκλήματος (DNA tests κλπ) είναι πολύ αξιόπιστες και έχουν πολύ μικρή πιθανότητα λανθασμένης εκτίμησης.
Με άλλα λόγια, είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να καταδικαστεί κάποιος για ένα έγκλημα το οποίο δεν διέπραξε. Οι κάμερες, τα διάφορα συστήματα παρακολούθησης, και οι τεχνικές των ιατροδικαστών αποδεικνύουν με σχεδόν απόλυτη ακρίβεια ότι ο κατηγορούμενος όντως τέλεσε το έγκλημα. Άρα είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να εκτελεστεί κάποιος ο οποίος είναι αθώος.
*Η ισόβια κάθειρξη δεν εγγυάται ότι ο εγκληματίας δεν θα σκοτώσει ξανά.
Πρώτα απ' όλα, η "ισόβια" κάθειρξη ισοδυναμεί με 20 χρόνια. Ακόμα όμως και αν δοθούν πολλαπλές ισόβιες ποινές, και άρα καταδικαστεί ο εγκληματίας στην φυλακή για ολόκληρη τη ζωή του, υπάρχει πάντα η πιθανότητα απόδρασης, ή τέλεσης εγκλήματος μέσα στη φυλακή. Δεν μπορούμε λοιπόν να αποτρέψουμε μια ενδεχόμενη δολοφονία, ακόμα και μέσα στα φυσικά όρια της φυλακής.
*Η θανατική ποινή είναι συχνά η μόνη λύση απέναντι στην κοινωνική κατακραυγή.
Φανταστείτε να συλλαμβάνονταν βιαστές παιδιών, ή μεγάλοι έμποροι ναρκωτικό...δε θα ήταν λογικό να ζητούσε ο λαός την επιβολή της θανατικής ποινής; Το ίδιο συνέβη και με την περίπτωση του Σαντάμ Χουσείν. Η θανατική ποινή δεν είναι μόνο μέσο δικαίωσης του ενός, αλλά και δικαίωσης μιας ολόκληρης κοινωνίας, όσο και επιβεβαίωσης της ιδέας ενός κράτους αρκετά σκληρού απέναντι στους εγκληματίες. Η θανατική ποινή επαναφέρει την τάξη.
*Η θανατική ποινή είναι η μόνη ποινή που δε μπορεί να αγοραστεί, να δεχτεί αναστολή κλπ.
Με άλλα λόγια είναι μια ποινή που δε μπορεί να μεταβληθεί. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος με περισσότερη κοινωνική δύναμη δε θα έχει τη δυνατότητα να κάνει χρήση της θέσης του για να γλιτώσει αυτή την ποινή. Άρα μιλάμε για τη μόνη περίπτωση όπου οι εγκληματίες στέκονται ισάξια απέναντι στο νόμο, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι. Αυτό το είδαμε και στην υπόθεση του Αιγύπτιου μεγιστάνα.
*Η θανατική ποινή κοστίζει λιγότερο από την ισόβια κάθειρξη.
Φυσικά αυτό ισχύει απόλυτα μόνο αν η εκτέλεση γίνει άμεσα. Βέβαια έχουμε δείξει σε προηγούμενες αναρτήσεις (εδώ και εδώ) ότι αυτό το επιχείρημα χωλαίνει Παρ' όλα αυτά, οφείλουμε να το αναφέρουμε.
*Η θανατική ποινή δεν είναι μια καινούρια πρακτική. Εφαρμόζεται εδώ και αιώνες.
Άρα για να ισχύει ήδη από τα αρχαία χρόνια, πρέπει να είναι ένα ικανοποιητικό μέσο τιμωρίας των εγκληματιών.
*Γίνονται προσπάθειες ελέγχου της θανατικής ποινής.
Με άρα λόγια, οι διάφοροι οργανισμοί προσπαθούν να θεσπίσουν συγκεκριμένους κανόνες όσον αφορά την επιβολή της ποινής έτσι ώστε να εξαιρούνται από αυτήν οι ανήλικοι, οι γυναίκες σε κύηση, και οι νοητικά και ψυχολογικά ασθενείς. Άρα η ποινή δεν είναι αυθαίρετη.
Συνοπτικά λοιπόν, τα επιχειρήματα υπερ της θανατικής ποινής είναι ιστορικά, κοινωνικά, οικονομικά, και συναισθηματικά. Το κατά πόσο αυτά τα επιχειρήματα είναι ισχυρά το αφήνω στη δική σας κρίση. Σίγουρα δεν τα έχω παρουσιάσει πλήρως, και σίγουρα υπολείπονται αρκετές θέσεις υπερ της θανατικής ποινής. Ωστόσο, πιστεύω ότι τα παραπάνω σκιαγραφούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι υποστηρικτές της εν λόγω ποινής.
Τι πιστεύετε λοιπόν για αυτά; Έχετε να προσθέσετε κάτι ακόμα;
Η αλήθεια είναι ότι τα επιχειρήματα των δύο αυτών πλευρών αλληλοεπικαλύπτονται. Ακόμα, πολλά από αυτά δε στηρίζονται στη λογική αλλά σε συναισθηματισμούς και ηθικές απόψεις. Είναι λοιπόν δύσκολο να πει κανείς ότι μπορούμε να διαμορφώσουμε ολοκληρωμένη και σωστή άποψη απλά και μόνο διαβάζοντας τα επιχειρήματα των δύο πλευρών. Στην πραγματικότητα, εξαρτάται από την αντίληψη και τα πιστεύω του καθενός το αν θα τεθεί υπερ ή κατά της θανατικής ποινής. Φυσικά πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και το κοινωνικό πλαίσιο. Πιο δύσκολα θα τεθεί υπερ της θανατικής ποινής ένας Έλληνας από έναν Αμερικάνο, επειδή αυτό το φαινόμενο δεν υπάρχει πλέον στη χώρα μας. Παρ' όλα αυτά, η αναφορά στα επιχειρήματα πρέπει να γίνει. Ελπίζω ότι θα μπορέσω να παρουσιάσω επαρκώς και τις δύο πλευρές με όση περισσότερη αντικειμενικότητα μπορώ.
Ξεκινάμε λοιπόν...
*Το πρώτο και πιο ισχυρό ίσως επιχείρημα υπερ της θανατικής ποινής είναι η ισάξια ανταπόδοση.
Αν κάποιος δολοφονήσει ένα ή περισσότερα άτομα, ή τελέσει κάποια πράξη η οποία πλήττει σοβαρά μια ανθρώπινη ζωή (γιατί μην ξεχνάμε ότι η θανατική ποινή δεν αφορά μόνο δολοφονίες, αλλά και υποθέσεις ναρκωτικών ή βιασμούς), τότε η μόνη ποινή που μπορεί να επιβληθεί στον εγκληματία είναι η θανατική ποινή. Πώς μπορείς να τιμωρήσεις κάποιον για ένα τόσο σοβαρό έγκλημα; Πρόκειται για το δίκαιο "οφθαλμός αντί οφθαλμού".
Στην ουσία, η κοινωνία υιοθετεί ένα μέτρο, το πιο απλό θα λέγαμε, για να χειριστεί μια τέτοια περίπτωση.
*Ένα δεύτερο επιχείρημα είναι η πρόληψη.
Διάφοροι κοινωνιολόγοι/εγκληματολόγοι και λοιποί επιστήμονες αναφέρουν ότι η φυλάκιση και οι λοιπές ποινές που επιβάλλει το ποινικό σύστημα λειτουργούν αποθαρρυντικά για τους μελλοντικούς εγκληματίες. Με άλλα λόγια, αν δεν τιμωρούταν τόσο αυστηρά η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής, οι περισσότεροι άνθρωποι δε θα δίσταζαν να προχωρήσουν σε μια τέτοια πράξη. Συνεπώς, η θανατική ποινή λειτουργεί αποτρεπτικά.
*Ένα άλλο επιχείρημα σχετίζεται με την δικαίωση της οικογένειας του θύματος.
Αυτό το επιχείρημα είναι περισσότερο συναισθηματικό. Η οικογένεια του θύματος ζητάει, όπως είναι λογικό, την τιμωρία του εγκληματία. Εφόσον αφαίρεσε τη ζωή κάποιου συγγενή της, τότε πρέπει να τιμωρηθεί. Παράλληλα όμως, η οικογένεια αυτή είναι πολύ πιθανό να ζητάει εκδίκηση. Από το να πάρει λοιπόν το νόμο στα χέρια της, το κράτος επεμβαίνει και κάνει αυτό που θα ήθελε να κάνει και η ίδια.
Με άλλα λόγια, το κράτος αποτρέπει τους πολίτες από το να γίνουν και οι ίδιοι δολοφόνοι σε απάντηση μιας δολοφονίας που έπληξε άμεσα τους ίδιους.
*'Αρα μιλάμε και για μια αποτροπή εκδικητικών πράξεων από τη μεριά της οικογένειας.
Η αυτοδικία είναι συχνό φαινόμενο. Η θανατική ποινή αποτρέπει έναν αιματηρό κύκλο αντεκδίκησης.
*Σχετικό με το προηγούμενο επιχείρημα είναι το λεγόμενο "closure", η δυνατότητα που δίνεται δηλαδή στην οικογένεια του θύματος να προχωρήσει μπροστά.
Σίγουρα η θανάτωση του δολοφόνου δεν αρκεί για να ξεχάσει μια οικογένεια τι συνέβη. Ωστόσο είναι πιο εύκολο να σταματήσει να βασανίζεται και να γυρίσει ξανά στους ρυθμούς που είχε. Ακόμα, δε θα βασανίζεται ξέροντας ότι ο δολοφόνος είναι ζωντανός εκεί έξω, έστω και φυλακισμένος.
*Σήμερα οι τεχνικές εξιχνίασης ενός εγκλήματος (DNA tests κλπ) είναι πολύ αξιόπιστες και έχουν πολύ μικρή πιθανότητα λανθασμένης εκτίμησης.
Με άλλα λόγια, είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να καταδικαστεί κάποιος για ένα έγκλημα το οποίο δεν διέπραξε. Οι κάμερες, τα διάφορα συστήματα παρακολούθησης, και οι τεχνικές των ιατροδικαστών αποδεικνύουν με σχεδόν απόλυτη ακρίβεια ότι ο κατηγορούμενος όντως τέλεσε το έγκλημα. Άρα είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να εκτελεστεί κάποιος ο οποίος είναι αθώος.
*Η ισόβια κάθειρξη δεν εγγυάται ότι ο εγκληματίας δεν θα σκοτώσει ξανά.
Πρώτα απ' όλα, η "ισόβια" κάθειρξη ισοδυναμεί με 20 χρόνια. Ακόμα όμως και αν δοθούν πολλαπλές ισόβιες ποινές, και άρα καταδικαστεί ο εγκληματίας στην φυλακή για ολόκληρη τη ζωή του, υπάρχει πάντα η πιθανότητα απόδρασης, ή τέλεσης εγκλήματος μέσα στη φυλακή. Δεν μπορούμε λοιπόν να αποτρέψουμε μια ενδεχόμενη δολοφονία, ακόμα και μέσα στα φυσικά όρια της φυλακής.
*Η θανατική ποινή είναι συχνά η μόνη λύση απέναντι στην κοινωνική κατακραυγή.
Φανταστείτε να συλλαμβάνονταν βιαστές παιδιών, ή μεγάλοι έμποροι ναρκωτικό...δε θα ήταν λογικό να ζητούσε ο λαός την επιβολή της θανατικής ποινής; Το ίδιο συνέβη και με την περίπτωση του Σαντάμ Χουσείν. Η θανατική ποινή δεν είναι μόνο μέσο δικαίωσης του ενός, αλλά και δικαίωσης μιας ολόκληρης κοινωνίας, όσο και επιβεβαίωσης της ιδέας ενός κράτους αρκετά σκληρού απέναντι στους εγκληματίες. Η θανατική ποινή επαναφέρει την τάξη.
*Η θανατική ποινή είναι η μόνη ποινή που δε μπορεί να αγοραστεί, να δεχτεί αναστολή κλπ.
Με άλλα λόγια είναι μια ποινή που δε μπορεί να μεταβληθεί. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος με περισσότερη κοινωνική δύναμη δε θα έχει τη δυνατότητα να κάνει χρήση της θέσης του για να γλιτώσει αυτή την ποινή. Άρα μιλάμε για τη μόνη περίπτωση όπου οι εγκληματίες στέκονται ισάξια απέναντι στο νόμο, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι. Αυτό το είδαμε και στην υπόθεση του Αιγύπτιου μεγιστάνα.
*Η θανατική ποινή κοστίζει λιγότερο από την ισόβια κάθειρξη.
Φυσικά αυτό ισχύει απόλυτα μόνο αν η εκτέλεση γίνει άμεσα. Βέβαια έχουμε δείξει σε προηγούμενες αναρτήσεις (εδώ και εδώ) ότι αυτό το επιχείρημα χωλαίνει Παρ' όλα αυτά, οφείλουμε να το αναφέρουμε.
*Η θανατική ποινή δεν είναι μια καινούρια πρακτική. Εφαρμόζεται εδώ και αιώνες.
Άρα για να ισχύει ήδη από τα αρχαία χρόνια, πρέπει να είναι ένα ικανοποιητικό μέσο τιμωρίας των εγκληματιών.
*Γίνονται προσπάθειες ελέγχου της θανατικής ποινής.
Με άρα λόγια, οι διάφοροι οργανισμοί προσπαθούν να θεσπίσουν συγκεκριμένους κανόνες όσον αφορά την επιβολή της ποινής έτσι ώστε να εξαιρούνται από αυτήν οι ανήλικοι, οι γυναίκες σε κύηση, και οι νοητικά και ψυχολογικά ασθενείς. Άρα η ποινή δεν είναι αυθαίρετη.
Συνοπτικά λοιπόν, τα επιχειρήματα υπερ της θανατικής ποινής είναι ιστορικά, κοινωνικά, οικονομικά, και συναισθηματικά. Το κατά πόσο αυτά τα επιχειρήματα είναι ισχυρά το αφήνω στη δική σας κρίση. Σίγουρα δεν τα έχω παρουσιάσει πλήρως, και σίγουρα υπολείπονται αρκετές θέσεις υπερ της θανατικής ποινής. Ωστόσο, πιστεύω ότι τα παραπάνω σκιαγραφούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι υποστηρικτές της εν λόγω ποινής.
Τι πιστεύετε λοιπόν για αυτά; Έχετε να προσθέσετε κάτι ακόμα;
